I boka Kjærlighetens fem språk formidlar den amerikanske teologen Gary Chapman teorien om at vi alle har éi favorittform for kjærleik, som vi opplever som ekstra kraftfull og overtydande. Upraktisk nok varierer denne favorittforma frå individ til individ, og gitt at desse språka er relativt likt fordelt, har vi då berre 20 prosent sjanse for å finne ein partnar med same favorittkjærleiksform som vi sjølve har. Eller for å snu på flisa: Det er 80 prosent sjanse for at vi finn ein partnar med ei anna favorittform for kjærleik. Finn vi ikkje tidsnok ut av dette, risikerer vi å hamne i eit uføre der vi fånyttes trur vi gir og gir kjærleik – ut frå dei aller beste intensjonane, og ikkje sjeldan i den kjærleiksforma vi sjølve føretrekkjer. I verste fall opplever vi også at vi ikkje får noko attende, fordi det vi får av partnaren, ikkje fell innanfor vår (ofte umedvitne) definisjon av ekte kjærleik.

Dei kjærleiksspråka Chapman identifiserte hjå sine par, var fysisk kontakt, anerkjennande ord, tid saman, gåver og tenester. Dei fleste av oss kan setja pris på at partnaren gir av alle desse formene, men Chapman sin påstand er altså at kvar av oss har éin særleg favoritt, og om vi ikkje får kjærleik på det språket, vil vi oppleve at det er noko som manglar. Ein strålande videoillustrasjon av dette poenget finst på nettsida Folkom.no.

Eg er begeistra for Chapman si bok, og det same er millionar av par verda over. Konklusjonane hans passar dessutan veldig godt inn i John Gottman si forsking på parforhold. Eg har likevel tenkt at også John Gottman, slik eg frå utsida har tolka han som person, ville nikka attkjennande til det neste kjærleiksspråket eg tek sjansen på å introdusere, og som det kanskje ikkje var like lett for Chapman å finne hjå par med samlivsproblem. Gottman si forsking tyder også på at dette mogelege sjette kjærleiksspråket i ein del tilfelle først kan fungere om parforholdet har visse andre grunnleggande styrker.

Ei humoristisk overdriven salve

La meg koma til poenget: Mitt forslag til eit sjette kjærleiksspråk – det som smeltar meg totalt når eg blir utsett for det – er rett og slett erting. Eg var freista til å kalle det «humor», men det ordet famnar for vidt. Humor kan vera så mangt, og mykje humor opplever eg slett ikkje som kjærleiksfull. Så eg valde ordet erting. Godlynt og gjerne litt finurleg erting. Ikkje narring, for eg liker ikkje å bli lurt. Eg er heller ikkje spesielt glad i å bli mobba, så til eventuelle overstrøymande kjærleiksfulle nettroll der ute: De treng ikkje anstrenge dykk for mi skuld!

Min personlege definisjon av kjærleiksfull erting omfattar både blid småerting og saftig overdrivne påpeikingar av feil og manglar – påpeikingar som treffer meg midt i fleisen, og som på trykk vil kunne forvekslast med grove fornærmingar, men som i sine naturlege omgivnader rett og slett gjer meg yr og lykkeleg, trass i innhaldet! Eg vil tusen gonger heller ha ei humoristisk overdriven salve om kor mislykka hårsveisen min vart etter siste frisørtime eller kor dumt eg nett har oppført meg, enn all verdas empati-innpakka konstruktiv kritikk. (På tide med ein takk til min gamle klassekamerat Ståle, forresten, som i 1982 kontant kom med følgjande analyse etter at eg for første – og siste! – gong tok permanent: «Haha! Krølltanga til fru Wang har løpt løpsk!»)

Det er mogeleg eg aldri har vakse frå ungdomsskulevarianten av kjærleiksuttrykk, den som i ordtaksform ofte blir representert ved «Det startar med snøballkast og endar med bleievask», men eg blir mykje meir konstruktiv og læreviljug av å få ei saftig overdriven skildring av kor dumt eg har oppført meg, enn av forsiktig, tilsynelatande omsynsfull ymting. Aller verst synest eg det er om poenget omtrent ikkje er til å identifisere, innbaka som det er i forsikringar om at eg naturlegvis har mange fleire gode enn dårlege sider.

Eit tydeleg banalitetsvarsel

Eg er – og det er å vinne i livet sitt lottospel – så uendeleg heldig at eg har ein livspartnar som har oppfatta kva som er kjærleiksspråket mitt, og som dagleg leverer naudsynte dosar av det eg treng mest. Vi er svært ulike på andre område i livet, og det har vore nok av kriser i parforholdet på grunn av dei skilnadene, men er det éin ting som meir enn noko anna gjer at eg ikkje kan gi slepp på dette stabeistet av ein ektemann (ja då, han trur han er svært fleksibel!), er det desse daglege dropane med skråblikk og erting.

For å gi litt kjøt på beinet må lesaren gjerne få nokre døme, men fyrst etter at eg har gitt eit tydeleg banalitetsvarsel: Dette er SMÅTT! Dei som har banalitetsallergi, må derfor gjerne stoppe lesinga her, om dei ikkje for lengst har gjort det. Men for meg (og Gottman har sannsynleggjort at lova om dei små tinga også gjeld generelt for parforhold) er det desse små, gode kvardagsaugeblikka som ber parforholdet i det lange løp. Så her kjem det: Det sjette kjærleiksspråket, erting, i Teigen & Teigen-varianten:

Døme 1: Scene frå frukostbordet, der vi denne dagen har heile to aviser pluss Bondebladet å fordjupe oss i. Det er lite prat, fordi eg sjeldan er klar for prat før godt etter eit par solide koppar aktiverande varm væske. Eg har gjort meg ferdig med Bondebladet (det er velsigna liten konkurranse om å lesa det). Mannen min les i den eine avisa, og den andre ligg på bordet. Han stør olbogen sin lett på det eine hjørnet av den som ligg på bordet. Eg legg frå meg Bondebladet og tar – umerkeleg, trur eg – armen fram og klyper tak i avisa som ligg der, og som altså ingen les i nett no. Eg drar lett i den, men merker til mi store overrasking at den sit bom fast. I eit halvt sekund er eg totalt i villreie, før mynten fell ned og eg bryt ut i lått, samstundes med at mannen min kikkar fram bak avisa si, med eit blikk breiddfullt av erting.

Døme 2: Dialog, denne gong ved middagsbordet. Ein naudsynt bakgrunn for å forstå poenget er at eg ikkje er verdas mest lyttande og empatiske partnar, og det er noko mannen min har fått med seg. Men han veit også at eg prøver å kompensere, og eg prøver å leva meg inn i hans verd når eg hugsar på det. Denne dagen kom eg på noko han hadde fortalt, som plaga han, og eg fann ut at tida var inne for eit empatisk framstøyt, basert på det at vi sat og togg i oss kjøt, noko som kan vera skummelt på visse måtar:

Døme 3: Mi hemn. Det er vanskeleg for meg å ikkje la mitt eige kjærleiksspråk gå ut over andre, og då særleg ut over den næraste eg har. Heldigvis er dette språket også svært langt oppe på lista til mannen min, så det går som regel bra, noko eg er svært takksam for. (I slike stunder kan det til og med vera at eg i rein begeistring seier til han: Det finst ikkje maken til deg! Og han kan finne på å svare: Ikkje til deg heller. Der er vi like!) Igjen er det mat i sentrum, denne gong ikkje usannsynleg at Fjordland er involvert, for eg har putta noko i mikroen, og dette er blitt ferdig oppvarma medan eg dreiv på med noko anna. Mannen min sit ved bordet, med ryggen til meg og mikroen. (Og for å avslutte dette innlegget om det sjette kjærleiksspråket i ein ekstra romantisk tone, slår eg no om til diktform.)

Kjelder

Chapman, G. (1998). Kjærlighetens fem språk: Hvordan uttrykke hjertevarme overfor den du er glad i. Oslo: Lunde forlag. (Engelskspråkleg original publisert 1994.)

Folkom (2016, 26. juli). Folk om ferieforholdet. Episode 18. Hva er DITT kjærlighetsspråk? Folkom.no.

Gottman, J. M. (2011). The science of trust. Emotional attunement for couples. New York, NY: Norton.